Artikelen

Volg in de linker kolom de column Lees-v-aardig van Trijntje de Wit-Gosker in het Tijdschrift voor Orthopedagogiek over de periode 2011-2018 

In de rechterkolom staan de overige artikelen, verschenen in diverse tijdschriften over pictolezen.

Liever terug naar de homepage?

Columns

1 Wat hoor je in het woordje Dvorak? - januari 2011

Over waarom je moet beginnen met auditieve synthese en niet met auditieve analyse

Deze eerste column laat je nadenken over de nutteloosheid van de vraag: wat hoor je in het woordje ... boom? Een eye-opener voor wie zich verdiept in leesdidactiek.

2 De herontdekking van het schrift - februari 2011

Over hoe onze voorouders het schrift ontdekten

Als we de weg van onze voorouders volgen en eerst met picto's leren lezen worden onze kleuters spelenderwijs schriftbewust.

3 Over links gesproken - maart 2011

Over het stellen van enkelvoudige leerdoelen

Door het consequent gebruiken van de juiste leesrichting kunnen we stoppen met het aanbieden van 'woorden met gaten'. Je leert sneller en gemakkelijker lezen als je deze oefeningen overslaat. 

4 Struikelen over losse klinkers - april 2011

Over de juiste lettervolgorde bij het aanleren van klinkers

Als je eerst de tweeklanken aanbiedt en daarna pas de korte klanken kun je veel problemen voorkomen. Het lijkt gemakkelijk om te beginnen met korte klank woorden, maar het tegendeel blijkt later. Hier lees je waarom dat zo is.

5 De geluid-kun-je-voelen proef - mei 2011

Over het aanleren van de letter V

Ze konden hun oren niet geloven toen ik de leerlingen vertelde dat we vandaag geluid zouden gaan 'voelen'. Hoe een gebaar kan helpen bij het onthouden van de koppeling klank en lettervorm.

6 Ook premonstratenzers leerden lezen - juni 2011

Over de allereerste auditieve synthese les

Ook de geoefende lezer valt terug op spellend lezen zodra hij een woord leest dat hij nog niet eerder heeft gezien. Het belang van auditieve synthese tegenover de overbodigheid van auditieve analyse bij het leren lezen.

7 Geen bangkproblemen meer - juli/augustus 2011

Over het overbodig maken van ezelsbruggetjes bij het schrijven van nk-woorden

Een eigenzinnige collumn over het bewust niet aanleren van de ng als lettercombinatie. De ng maakt niet voor niets geen deel uit van ons alfabet!

8 Oh, wat lijken ze op elkaar - september 2011

Over de gelijkenis tussen letters

Ik was te gast in een dorp waar alle mensen zwart waren...
Zes vuistregels die je helpen om letters te leren onderscheiden.

9 De maag van meester Leo - oktober 2011

Over het testen van de klanksynthese

Hoe denk jij over het afnemen van een synthesetoets in groep 2?

10 Geen pir mir en ook geen Vlaamse kiep - november 2011

Over hoe letterzuivere klanksynthese schrijffouten kan voorkomen

Het valt niet mee om altijd het goede voorbeeld te geven. We denken dat we het goed doen, maar zetten ongewild het kind op het verkeerde been. Ofwel: dat sommige kinderen pir schrijven i.p.v. peer zegt meer van de leerkracht of logopedist dan van het kind.

11 Eerst het woord en dan het beeld - december 2011

Over de ontwikkeling van het schriftbewustzijn

In overleg met de logopedist besloten we dat het tijd werd om te gaan pictolezen...
Een zeer persoonlijk verhaal over de oorsprong van mijn fascinatie voor beeldschrift en pictolezen.

18 De breinaald aan het werk - juli/augustus 2012

Over het aanleren van de letter r.

De breinaaldenkoker van mijn moeder heeft een nieuw leven gekregen. Op elke studiedag waarbij het aanleren van de letters aan de orde komt oefenen we met veel plezier de letter rrr.....

12 Kruiswoordpuzzels oplossen of maken? - januari 2012

Over het didactische verschil tussen coderen en decoderen van tekst

Leren lezen is alleen decoderen en makkelijker dan schrijven, dus...
Over de basale vaardigheden die je nodig hebt voor het lezen lezen en de tegenovergestelde vaardigheden die horen bij het leren schrijven. 
Een eye-opener voor wie zich wil verdiepen in leesdidaktiek. 

13 Ze zei al papa - februari 2012

Over het aanleren van klankgebaren bij het leren spreken

Ze was tweeënhalf toen ze haar eerste woordjes zei...
Gewoon een leuk verhaal van een moeder over het belang van klankgebaren bij het leren articuleren.

14 De magie van het schrift - maart 2012

Over kleuters die willen leren lezen

Het willen leren lezen is een magisch moment. Het moment waarop de kleuter vraagt: Wat staat daar? Wat doen we als volwassenen op dat moment?
Over het serieus nemen van kinderen die willen gaan leren lezen.

15 Toe aan pictolezen - april 2012

Over de visuele ontwikkeling bij het kijken naar beeld.

Onlangs vroeg Hilde, een jonge leerkracht, wanneer ze met pictolezen mocht beginnen: Kan dat al in groep 2?
Over het gebruik van beeldschrift in groep 2 en de kik die kleuters dan krijgen: Ik kan lezen!

16 Kuilen graven - mei 2012

Over het aanleren van een grondvorm.

Het is voorjaar. De zandbak ligt er goed bij. Niet te nat, niet te droog, geen vorst in de grond. Dus de groep kan naar buiten...
Over het speels aanbieden vormenkennis als voorbereiding op het leren kijken naar lettervormen.

17 Wie van de drie - juni 2012

Over het aanleren van de letter d.

De letter d zou worden aangeleerd en ik mocht meekijken...
Over het belang van leesrichting, óók als je een letter aanleert. Over timing en een duidelijke visie op het bepalen van de lettervolgorde, vooral bij letters die op elkaar lijken zoals de p, b en d. 

19 Dat u voorleest juf! - september 2012

Over het stellen van leerdoelen vanuit de groep.

Juf vraagt: Wat willen jullie leren? Er valt een stilte in de groep, want het is een belangrijke vraag. Dat voelen de kleuters meteen aan...
Een praktijkverhaal over juf Annemiek die vanuit deze vraag de kleuters op weg helpt naar Het Schrift.

20 Van twee walletjes eten - oktober 2012

Over het geven van denktijd binnen de syntheseniveau's

De groep van juf Annemiek heeft in de afgelopen periode goede resultaten geboekt wat de letterkennis betreft. Genoeg letters om nu te gaan leren...
Over de deelstappen van het didactisch proces bij het aanleren van de klanksynthese bij het leren lezen van klankzuivere woorden.

21 Sinterklaas kapoentje - november 2012

Over het begrijpend lezen vanuit pictotekst

Dit jaar gaan ze Sinterklaas extra verrassen met een zelfgemaakt pictogedicht...
Over het belang van begrijpend lezen, zelfs al kent de leerling nog geen enkele letter. Met pictolezen ben je immers al begrijpend aan het lezen.

22 Harry Potter - december 2012

Over voorlezen, filosoferen en transformeren

Mam, gaan we Harry Potter lezen? Karlien was 16 toen Harry Potter als idool de wereld veroverde...
Over wat voorlezen teweeg kan brengen: mooie gesprekken, zelfs als het verhaal je tegenstaat.

23 De spiegel van Neregeb - januari 2013

Over lezen, leren en fantaseren: verhalen als ijkpunt

De spiegel van Neregeb laat zien wat je droomt. Je eigen spiegel laat zien wat je kunt!
Over wat een verhaal met je kan doen en hoe je daar als opvoeder mee om zou kunnen gaan.

24 Een bijzonder schrijfproject - februari 2013

Over een meerjarenproject van een schrijfster met het downsyndroom

... als we in de middeleeuwen hadden geleefd, zou ze zeker 'schrijfnon' zijn geworden en bijbels hebben gekopieerd, grapten we in ons gezin...
Een bijzonder verhaal over de schrijfdrang van een jonge vrouw met het syndroom van Down.

25 Gerards jubileum - maart 2013

Over bloemen, toespraken en herinneringen

Over de invloed op de familie van het feit dat een broer met down syndroom op 17 jarige leeftijd leerde lezen.

26 Lentekriebels - april 2013

Over lesgeven in heterogene groepen

Over het zelf maken van leesstof die past bij het thema dat aan de orde is en dan óók nog op een voor elk kind aangepast eigen leesniveau. Het kan allemaal met behulp van de pictosschrijver. Een juf in België laat het zien.

27 Mac MMM - mei 2013

Alles over de letter m

Van alle letters die kinderen moeten leren is de m de letter die het meest tot de verbeelding spreekt...
Over het gevaar van omkeringen bij het aanbieden van losse letters. Deze collumn kan de tongen losmaken.

28 De invaljuf - juni 2013

Over foute en goede manieren van instructie geven

Je kent haar vast wel: de super invaljuf.
Een ode aan de juf die boven de methodes staat, lesgeeft vanuit haar hart en werkt vanuit een weldoordacht didaktisch inzicht.

29 Eigenamen en de eigen naam - juli/augustus 2013

Over het leren lezen en schrijven van de eigen naam

Over het leren schrijven van je eigen naam als een op zichzelfstaande sociale vaardigheid die verder niets te maken heeft met leren spellen.

30 Het is september - september 2013

Over het nadenken over de vaste positie van letters

Sanne leest al, zegt een moeder, ze leest al hele zinnen en ze zit nog maar net in groep 3...
Een poëtische column over een spraakmakend onderwerp met als strekking: letters zijn geen vrijblijvend speelgoed. 

31 De boom huilt - oktober 2013

Het poëtische verhaal van een boom op een plein

Over het verschil tussen een opbouwmethode en een globaalmethode. Een column die je aan het denken zet:
Het Nederlands heeft voldoende klankzuivere woorden om met een opbouwmethode te kunnen leren lezen. Dat geldt niet voor het Engels.

32 Ze hebben hem gesnoeid - november 2013

Hoe om te gaan met de typische kenmerken van een letter

'Ik kan niet lezen hoor', had Martijn geroepen, toen hij de kaart met zeemansknopen zag....
Over de kunst van het geven van duidelijke instructie. Het geldt net zo goed voor het leren knopen als voor het leren lezen: kijken als uitgangspunt!

33 Hij had een kerstboom willen zijn - december 2013

Een kerstvertelling met herkenbaar jongensleed.

Over vier trucjes die je een ouder kind kunt bijbrengen als hij/zij nog steeds worstelt met het principe van lezen. Bagage voor het leven van een leeszwakke prepuber.

34 Een lange stok met een rondje bovenaan - maart 2014

Het leren herkennen van de grondvormen van ons alfabet

Over de gedachte achter en het onstaan van de tien grondvormen die je als didactische ondersteuning kunt gebruiken bij het leren verklanken van de letters van ons alfabet. 

35 Een bijzonder compliment - april 2014

Bij de toekenning van het predicaat excellente school

Over leerkrachten die het onderwijs van binnenuit vernieuwen. Deze column zet aan tot denken over het toekennen van waarderingspredicaten en geeft enkele scholen een bijzonder compliment. 

36 Excellent - mei 2014

Excellent is een woord waar ik moeite mee heb....

Een kritische column over de nadelige effecten voor spellingzwakke leerlingen bij het moeten invullen van een Citotoets. 

37 Chineasy - juli/augustus 2014

Een nieuwe manier om het Chinese schrift te leren lezen

Over een moeder die een moderne leesmethode ontwikkelde voor haar kinderen die, opgroeiend in een westers land, de Chinese taal leren lezen. 

38 Stuiterbal Nick - september 2014

De juf wil dat hij nog een jaar blijft kleuteren omdat hij nog geen letters kent

Een waar gebeurd verhaal over een niet te stuiten jongen die met een onorthodoxe aanpak zijn weg vindt naar groep 3. Inmiddels - het is nu 2020- zit hij in groep 8. Nog steeds een stuiterbal, maar met een meester die hem weet te raken. Nick heeft geluk. 

39 Pictopieten en hun Sint - oktober 2014

De pietenduscussie en de pictoschrijver

Wat doet de pictoschrijver dit jaar met zwartepiet? Een jaarlijks terugkerende vraag waar de tekenaars van het Picto Semi Schrift een passende oplossing voor hebben bedacht. 

40 Het boek van de grond - november 2014

Over een boek dat iedereen kan lezen: Xu Bing.

Kunstenaar Xu Bing schreef een boek zonder letters. Welke taal je ook spreekt, je kunt dit beeldschrift lezen. 

41 Passend leren lezen. - december 2014

Ryan laat het zien.

Ryan heeft het downsyndroom en leest goed mee in groep 3. Leesbegeleider Diana Snel beschrijft haar werkwijze. 

42 Ik trok een streep - februari 2015

Over het schrijven van pictopoëzie

'Ik trok een streep: tot hier, nooit ga ik verder dan tot hier.' Zo begint een gedicht van Toon Tellegen.
Over de manier waarop je met het Picto Semi Schrift poëzie kunt schrijven.

45 Prokkelen - april 2015

Over een prikkelende ervaring voor stagiaires

De eerste week van de maand juni is het Prokkelweek! Doe je mee?

46 Computerdidactiek - mei 2015

Nu mogelijk: Klankgebaren bij woorden met een open lettergreep!

Nooit eerder heb ik zo duidelijk ervaren hoe de computer kan helpen bij het oplossen van een didactisch probleem.
Over het gratis computerspelletje Lees Het Zelf. 

47 Voor wie schrijf jij eigenlijk? - juni 2015

Een overzicht over de eerste columns

48 Vim is weer in! - juli 2015

Over passend onderwijs en het leren lezen met VIM

De VIM bestaat nu al weer 30 jaar en zet zich nog steeds met hart en ziel in kinderen met het syndroom van down.
Sinds 2019 is de VIM ondergebracht bij de SDS, Stichting Downsyndroom.

49 Het Zwitsers zakmes - oktober 2015

Over veelzijdige onderwijstools en hoe daar mee om te gaan.

50 Kerst is overal - december 2015

De kerstboodschap is dit jaar actueler dan ooit....

De kerstboodschap is dit jaar actueler dan ooit....Met het Picto Semi Schrift kun je pictopoëzie maken.

51 Ik ben blij met jou - januari 2016

Over het wegschrijven van gebeurtenissen

Hoe een bezoek aan een kunsttentoonstelling je inzicht kan vergroten...

52 Nieuwe lente 2016 - februari 2016

Over innoverende vormen van taal voor nieuwkomers

Nieuwe Nederlanders brengen kansen mee voor innovatie van ons onderwijs.

53 Dertig jaar Lezen moet je dóén - augustus 2016

Over de geschiedenis van een dertigjarige leesmethode.

 Een persoonlijk verhaal.

54 Judith heeft nog pech - november 2016

Over de omslag in het denken over onderwijs

56 Het heen en weer - februari 2017

Over het aanpassen van leermateriaal

Het is een regelmatig weerkerende klacht: er wordt te weinig materiaal ontwikkeld voor het speciaal onderwijs.

58 Het probleem van Japan - mei 2017

Over hoe de vorm van taal het schrift bepaalt

Ik heb altijd lettervermecelli in huis. In deze column beschrijf ik waarom dat zo is.

60 De zin in beeld - september 2017

Over een ontmoeting met een bijzondere wetenschapper

Eva van Ginkel, auteur van de thesis De zin in beeld.

61 Met Passie - januari 2018

Logopedist Annemieke Bastiaans wint de Branco van Danzigprijs

62 Suske en Wiske op pictopad - mei 2018

Over de noodzaak van het maken en verspreiden van ortholeesboekjes bij bestaande uitgaven.

63 De rand van wat gebruikelijk is - juni 2018

Over het verspreiden van orthomaterialen

Soms bewandelt een onderwijspionier ongebruikelijke wegen om nieuwe doelen te bereiken. Zeker als het gaat om zeer moeilijk lerenden. Wie voorop loopt moet extra goed uitkijken.

65 Ik droomde - juli 2018

Over bevlogenheid

Een gedicht als laatste column in het Tijdschrift voor Orthopedagogiek.

Artikelen

Railsletters - juni 2022

Je naam leren schrijven met railsletters

Een bijdrage van Annemarie Wassink, Leesbegeleider LMJD over het leren schrijven met behulp van railsletters.

Grip op de wereld met pictotaal - winter 2019

Hoe pictotaal kan helpen bij autisme

Door Pieter Reintjes, Autisme Magazine, winter 2019

Recensie Pictoprentenboek - 16-07-2018

Fiep en Toos gaan naar Zee

door Dominique, van Pretletters, juli 2018

De zin in beeld - juni 2017

Eva van Ginkel

Een onderzoek naar Pictoschrijver als onderdeel van een logopedische behandeling.

De aangewezen taal - november 2013

Het belang van het visualiseren van taal voor kinderen met ESM

Trijntje de Wit-Gosker, Tijdschrift voor Orthopedagogiek, november 2013

Met pictolezen kun je zoveel meer - november 2013

Over de toepassing van pictolezen binnen de logopedie

Trijntje de Wit-Gosker, Logopedie en Foniatrie, november 2013

Kijk, ik kan al pictolezen - november 2013

Over de natuurlijke overstap van pictolezen naar het leren lezen van letterschrift in het basisonderwijs.

Trijntje de Wit-Gosker, Digitaal Magazine van de LBBO, november 2013

Met pictolezen bereik je meer - zomer 2011

Over het Picto Semi Schrift

Trijntje de Wit-Gosker, Nieuw Meesterschap, zomer 2011.
Het eerste artikel over het Picto Semi Schrift en de toekenning van de Hermen J. Jacobsprijs voor dit onderwijs innovatie project.

Leren lezen met je lijf - april 1985

Lezen moet je dóén

Het eerste artikel over het ontstaan van de leesmethodiek Lezen moet je dóén. De toen ontwikkelde werkwijze is nog steeds actueel.
Trijntje de Wit in het tijdschrift P.C.O. Speciaal.